- ozanakbas
#TBT: Hollywood Kısa Tarihi - Yirminci Yüzyıl Amerikan Film Endüstrisi
Yedinci sanat sinema, diğer sanat dalları arasında aslında ailenin en küçük çocuğu. Son gelen şımartılmış kardeş de diyebiliriz belki :) Bale, tiyatro amfitiyatrolarla gibi insalık tarihinin tozlu yüzyıllarına uzanmasa da insanlık tarihinde güçlü etki yaratan daha farklı bir amfitiyatroyla seyircileri kucakladı ve neredeyse arşivsel ve belgesel niteliklerde bir tarih takibini mümkün kıldı. Coğrafyadan ve politik gelişmelerden yoğun bir şekilde etkilendiği gibi, insanların düşünme biçimlerini, örgütlenmelerini, empati kurmalarını sağlayarak coğrafya ve politik gelişmeleri de etkiledi.
Bu yazıda ve bugünün #tbt'sinde inanılmaz gerçekçi efektleri ve bilgisayar teknolojileriyle bu yüksek donanımı elde etmeden önce, yani 20. yüzyıl boyunca Hollywood'da neler olmuş kısaca bir bakalım istedim.
1- Hollywood'un Doğumu 1910-1919
Hollywood’da yapıldığı kabül edilen ilk film 1914 yılında Cecil B. DeMille’nin yönettiği “The Squaw Man” isimli filmdir. Fakat aslında 1910 yılı DW Griffith yapımı “In Old California” tamamı Hollywood’da çekilen ilk filmdir.
2- Ses Deneme Bir-ki Üç 1920-1929
Louis B Mayer “Academy of Motion Arts and Sciences”ı kurdu ve Oscar Ödülleri’ni yarattı. Warner Brothers ilk sesli filmi yayınladı (1927) ve tüm sinema salonları ses yalıtımlı olarak tekrar tasarlanmak zorunda kaldı.
3- Yüzüne Renk Geldi Vallahi 1930-1939
1939 belki de Hollywood tarihinin altın yılıdır. Technicolor renk tekniğinin devreye girmesiyle Stagecoach, The Wizard of Oz ve Gone With the Wind gibi kültler bu unutulmaz onyılda doğmuştur.
4-Savaş Sahnesinden Gerçek Cepheye 1940-1949
Oyuncuların, teknisyenlerin, yönetmenlerin askerî güce katıldığı bu on yılın savaşın bittiği ikinci yarısında Hollywood’da politik karışıklıklar yaşandı. Yazar ve yönetmenlerden oluşan meşhur “Hollywood 10’lusu” (The Hollywood 10) tutuklandı.
5-Siyah Ekran Beyaz Perdeye Karşı 1950-1959
TV ile verilen uzunca bir mücadelenin sonunda Film Endüstrisinin tutumu TV’yi boykot etmekten coşkuyla yüceltmeye evrildi.
6-Avrupa Sineması Yükseliyor 1960-1969
2. Dünya Savaşı sonrası soğuk savaşın da etkisiyle ABD’nin kaynayan siyasî ikliminde sol görüşlü filmler yasaklıydı ve ciddi bir sansür uygulaması söz konusuydu. Beyaz perdede aynı şeyleri görmekten sıkılan seyirci daha renkli, heyecanlı ve inovatif Avrupa sinemasına yöneldi.
7- Hollywood Geri Dönüyor 1970-1979
Bir hippie yol filmi olan Easy Rider ile sınırların biraz gevşemesi sonrası Hollywood tekrar yükselişe geçti. 70’lerin barış ve özgürlük türküleri beyaz perdeye yansıdı. Rekorlar kırıldı. The Godfather(1972), Jaws(1975) ve Star Wars(1977) gibi efsaneler yaratıldı.
8- Bağımsız Sinema, Deneysel İfade 1980-1989
Yüksek bütçeli filmlerle zarara yol açan “Hollywood Şımarık Yönetmen”lerinden dolayı giderek daha reklam ve show odaklı hale gelen Hollywood’a paralel Sundance Institute kurularak bağımsız sinemanın önü açıldı. Deneysel ve orta bütçeli yeni bir film anlayışı doğdu.
9- Animasyon ve Bir Yüzyılın Sonu 1990-1999
Animasyon ani ve gösterişli bir dönüş yakaladı. Disney’in artan tirajlarının yanında yeni ve güçlü bir firma yükseldi; Pixar. Pulp Fiction, Titanic gibi başka kült filmler, yeni kamera ve çekim teknolojileri, bilgisayar ve efekt dünyasının film endüstrisine girişi. The Matrix önden haber verdi biraz da ama; 90’ların sonunda herkes yeni yüzyılda film endüstrisinin bambaşka bir tatta olacağını biliyordu.